Vormgeven aan een thuisplusflat

Zorgen voor elkaar

Hoe maak je van een zorggebouw een woongebouw? De IJsselburgh in de wijk Beverwaard is één van de eerste Thuisplusflats: het Rotterdamse antwoord op de vraag naar nieuwe woonvormen voor ouderen. Dat betekent zelfstandig wonen met activiteiten en zorg en ondersteuning in de buurt. Corporatie Woonbron besteedt extra aandacht aan toegankelijkheid, ontmoeting en beheer. Open Kaart is door Woonbron gevraagd om bij het groot onderhoud en de verduurzaming ingrepen voor te stellen die het samenleven en de toegankelijkheid verbeteren. In opdracht van Dura Vermeer werken we de maatregelen uit, verzorgen we de vergunningen en het technisch tekenwerk.

Ontwerpopgave

Hoe kan gebouw de IJsselburgh nog beter bijdragen aan het zelfstandig wonen van haar oudere bewoners? De focus ligt hierbij op de wayfinding, toegankelijkheid en sociale kwaliteit van het gebouw met speciale aandacht voor de entreezone.

De verbouwing wordt in bewoonde staat uitgevoerd, goede communicatie met de bewoners van de ca. 200 appartementen is daarom belangrijk. De verduurzaming van het pand geeft ook aanleiding de uitstraling van het gebouw te verbeteren. Open Kaart ontwerpt de verschillende ingrepen én verzorgt het technisch tekenwerk voor de totale renovatie.

Projectdetails

Locatie
Schinnenbaan 130, Rotterdam

Periode
augustus 2023- zomer 2026

Opdrachtgever
Woonbron, Dura Vermeer (co-makers)

Type
Transformatie, woongebouw

Projectteam
Pieter Graaff, Tijs Niessen, Cassidy Schultz

Ontwerpbenadering

De IJsselburgh is een voorbeeld van een ‘thuisplusflat’ waar mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen wonen met ondersteuning en voorzieningen dichtbij. In een verzorgingshuis speelt het hele leven zich binnen het tehuis af, in een woongebouw ligt dat anders. Er is de wens het gebouw meer open te stellen voor de buurt. Tegelijkertijd voelen veel bewoners zich momenteel niet altijd veilig in het gebouw. De opgave is daarom om een nieuw onderscheid te maken tussen de publieke delen en het woongedeelte en zo de sociale kwaliteit van het gebouw te versterken.

De kunst is om daarnaast om de extra aandacht voor toegankelijkheid en wayfinding zo onzichtbaar mogelijk te realiseren in het bestaande gebouw. Een woonomgeving die niet aanvoelt als een zorggebouw maar als een thuis. Waar je elkaar ‘toevallig’ tegenkomt bij de entree en waar je gemakkelijk de weg vindt in de gangen.

Het onderhoud aan de gevel en de verduurzaming zijn een goede aanleiding om de uitstraling van het pand te verbeteren. We kijken integraal naar kozijnen, geveldelen, balkonhekwerk, zonwering en ventilatie.

Een welkome entree

Op dit moment bestaat de hoofdentree uit een grote postvakkenruimte waar je bij een huisnummer moet aanbellen om binnen te komen. Je voelt je te gast in een woongebouw, terwijl de voorzieningen ook steeds meer voor de buurt bedoeld zijn. Eenmaal binnen vind je een restaurant, kapper en andere voorzieningen, maar kun je ook direct alle gangen door. Naast de hoofdentree zijn er nog drie zij-entrees en vier nooduitgangen, die misbruikt worden als onbewaakte toegang voor mensen die niets in het pand te zoeken hebben. Er zijn in de gemeenteraad vragen gesteld over de onveiligheid die ervaren wordt door bewoners.

De wens is daarom een uitnodigende entreezone te realiseren waardoor ook bezoekers zich welkom voelen in het restaurant en tegelijkertijd de toegang tot het woongedeelte beter af te schermen. We stellen daarom voor de grens tussen de publieke ruimtes en het woongedeelte te verleggen, waardoor de voorzieningen niet in het woongedeelte van het complex liggen.

Wayfinding

Wie over straat naar een huis loopt of fietst, zal de eerste keer wat vaker naar de huisnummers kijken en de tweede keer intuïtief de afstanden inschatten en naar herkenningspunten zoeken. Die kwaliteit ontbreekt nu nog in de IJsselburgh: alle gangen lijken op elkaar. Door verschillende kleuraccenten aan binnen- en buitenzijde van het gebouw brengen we onderscheid aan tussen de verschillende vleugels. Naast bewegwijzering en zichtlijnen zetten we ook in op verschillende soorten verlichting en asymmetrische kleurvlakken op het plafond. Ook in een gang met aan weerszijden woningen merk je zo onderbewust of je de ene of de andere kant op loopt.

Co-creatie

De renovatie wordt uitgevoerd in bewoonde staat en ten minste 70% van de huurders moet akkoord geven om de plannen uit te kunnen voeren. Mede daarom is het opbouwen van contact met bewoners van groot belang. De woonconsulent en huismeester van Woonbron die wekelijks in het gebouw werken waren onderdeel van de projectgroep en met de bewoners in het gebouw is een klankbordgroep samengesteld waarmee de verschillende ontwerpingrepen zijn besproken. Dura Vermeer heeft bij de benodigde technische opnames van de woningen ook veel aandacht besteed aan de individuele wensen en de sociale behoeftes.

In het co-makerschap tussen eigenaar Woonbron en aannemer Dura Vermeer, zijn de diverse adviseurs en uitvoerders in een vroeg stadium betrokken. Hierdoor kon de haalbaarheid van verschillende opties snel worden verkend.

Open Kaart verzorgt naast de ontwerpkeuzes ook al het technisch tekenwerk van deze renovatie.

Quickscan

In 2022 hebben we een quickscan uitgevoerd van de mogelijkheden om het gebouw in sociaal opzicht te verbeteren. De uitkomsten hiervan zijn mede bepalend geweest voor het opstellen van de maatregelenlijst die nu is uitgewerkt.