Collectief wonen in de praktijk

Samen thuis

Collectief wonen staat volop in de belangstelling. Door sommigen wordt het als tovermiddel gezien in een tijd waarin veel kleine woningen gebouwd moeten worden, door anderen als een schrikbeeld uit vervlogen tijden. Maar hoe werkt het nu echt en wat zijn de voorwaarden voor succes? Samen met ontwerpersvereniging Delft Design namen we het initiatief om bestaande Delftse voorbeelden in beeld te brengen. De expositie en bijeenkomsten geven een rijk beeld van de verschillende woonvormen die samen een cultuur van collectief wonen vormen.

Opgave

Wat is de waarde van collectief wonen en welke kansen voor nieuwe vormen van collectief wonen er zijn bij ontwikkelingen in Delft? In verschillende bijeenkomsten brachten we bewoners, ontwikkelaars, geïnteresseerden en experts samen rond deze vragen. Daarnaast interviewden en analyseerden we 10 Delftse wooncollectieven.

We ontwierpen de tentoonstelling die in tekst en beeld de praktijk tot leven brengt en bezoekers laat nadenken welke vorm van collectief wonen het beste bij hen past.

Project Details

Locatie
Delft, NL

Periode
Maart 2021 – Heden

Type
Ontwerpend onderzoek, bijeenkomsten, tentoonstelling

Samenwerking
Delft Design, Rufus de Vries (foto’s), Ron Blom (video’s)

Projectleider
Jurrian Arnold

Medewerkers o.a.
Tamar Henquet, Okan Yilmaz

Projectwebsite
www.collectiefwonendelft.nl

Aanleiding

Het delen van voorzieningen wordt gezien als een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit van wonen in de huidige bouwopgave, zowel in sociaal als praktisch opzicht. Maar collectief wonen is meer dan slim woningen combineren en mensen ruimten laten delen. De omgangsvormen, afspraken en gebruiken maken collectief wonen een prettige maar soms ook onbekende en spannende aanvulling op het bestaande woningaanbod.

Collectief wonen is een containerbegrip, de voorbeelden in de praktijk zijn heel divers. Dat Delft zoveel verschillende voorbeelden heeft is bijzonder, maar ook begrijpelijk. Er zijn onder meer door pas afgestudeerde bouwkundestudenten veel experimenten gestart. Zo is een hele verzameling ontstaan van unieke voorbeelden die samen een cultuur van collectief wonen vormen. Doel is om middels bijeenkomsten en de tentoonstelling de kennis van deze collectieven samen te brengen en van deze voorbeelden te leren voor de huidige opgaven.

In de tentoonstelling komen 10 bestaande Delftse wooncollectieven in beeld én aan het woord. We tekenden de panden waarin zij wonen en interviewden hen over ontstaan, organisatie en de uitdagingen voor de toekomst.

De beelden van fotograaf Rufus De Vries en videomaker Ron Blom brengen de voorbeelden verder tot leven.

Behoefte aan visie op collectiviteit

Wethouder Karin Schrederhof heeft zich actief ingezet om collectieve woonvormen een plek te geven in Delft. “In de huidige woningmarkt worden veel kleine woningen gebouwd. Dit vraagt om een visie op kleiner wonen; een visie op collectiviteit hoort daarbij.” Ook vanuit het gegeven dat ouderen langer thuis wonen en er van mensen verwacht wordt dat ze meer voor elkaar zorgen ziet de wethouder hier een opgave. Onder de geselecteerde voorbeelden vallen bijvoorbeeld een huis voor zelfstandig wonende kinderen met een beperking, maar ook woonverenigingen die tot doel hebben een monumentaal pand te behouden en een Christelijke leefgemeenschap die van betekenis wil zijn voor de buurt.

Uit de bijeenkomsten bleek dat gemeente, ontwikkelaars en corporaties graag ruimte maken voor collectiviteit, maar ook zoekend zijn hoe ze dat op een goede manier kunnen doen. De tentoonstelling toont behalve de ruimtelijke organisatie van bestaande voorbeelden ook een overzicht van de tijdsgeest waarin de initiatieven tot stand kwamen en inzicht in de praktische en juridische aspecten.

Meerwaarde

De tentoonstelling maakt de praktijk van collectief wonen voor een breed publiek concreet en laat zien hoe divers deze is. Waar deelt men veel of juist weinig met elkaar, welke motieven zitten achter de manier van wonen, hoe vindt het beheer plaats en hoe verhouden privé en collectief zich tot elkaar?

Ook plaatst de tentoonstelling de voorbeelden in de context. In het verleden vonden veel experimenten plaats die hebben geleid tot deze rijke cultuur van collectief wonen. En in de nabije toekomst staan Delft en andere steden voor een grote woningbouwopgave. We hopen daarmee kennis en inspiratie over te brengen om ook bij nieuwe bouwprojecten ruimte te maken voor collectief wonen.