Met de hele straat je huis verbeteren

Samen thuis

In de Fazantstraat werken bewoners en eigenaren van 288 woningen samen om hun woningen klaar te maken voor de toekomst. De straat in Carnisse, Rotterdam Zuid, bestaat uit portiekwoningen in particulier bezit. Een eerder plan van de gemeente om de straat te slopen, strandde op protest. Maar hoe verbeter je een straat met zoveel verschillende eigenaren? De ervaring, kennis en kunde van bewoners, gemeente én experts is nodig om samen uitvoerbare plannen te maken.

Ontwerpopgave

De woningen in de Fazantstraat zijn in particulier bezit: de bewoners zijn zelf eigenaar of huren van een particuliere verhuurder. Eigenaren zijn samen verantwoordelijk voor onderhoud en verbetering. Er moeten plannen worden gemaakt om gevels op te knappen en woningen te verbeteren, vergroten en verduurzamen.

Het project moet bewoners de instrumenten in handen geven om samen te investeren in de toekomst van hun woningen. Dat vraagt om een hands-on aanpak met persoonlijk contact en openheid over alle vragen en onzekerheden die dit met zich meebrengt.

Projectdetails

Locatie
Fazantstraat, Rotterdam, Nederland

Opdrachtgever

Gemeente Rotterdam, Woonbron

Periode

Februari 2022 – heden

Type
Transformatie, particuliere woningverbetering

Projectleiding
Jurrian Arnold, Wessel Jonker, Pieter Graaff

Partners
Peter Stello, BOOM Droge, Multical, Ineke Hulshof

Publicaties

Plan B

In september 2020 bericht de gemeente Rotterdam dat in de Fazantstraat in Carnisse wordt ingegrepen. 216 ‘kleine goedkope woningen’ moeten plaatsmaken voor nieuwe grotere woningen. Maar veel bewoners herkennen zich niet in de slechte cijfers van de wijk en organiseren protest. Bovendien is in de afgelopen jaren de woningmarkt sterk veranderd, ook in Rotterdam. Dat maakt dat het plan duurder uitvalt; de gemeenteraad stemt tegen. De gemeente belooft de bewoners om samen te werken aan verbetering van de straat.

De bal ligt nu bij de particuliere eigenaren, die niet allemaal kunnen of willen meedoen. Er is een proces nodig dat vertrouwen schept voor welwillende bewoners om samen het verschil te maken waar ze trots op kunnen zijn. De gemeente betaalt de kosten van een architect om bouwkundige opnames te doen en verbeterplannen te maken. Bijzonder is dat bewoners de laatste stem krijgen in de architectenselectie. Gelijktijdig werkt de gemeente aan een nieuwe subsidieregeling die realisatie van de plannen moet stimuleren.

De sloopplannen gaan niet door, maar het samenvoegen en vergroten van woningen wel. De gemeente heeft de ‘Wet voorkeursrecht gemeenten’ (Wvg) gevestigd. Dit betekent dat als deze eigenaren hun woning willen verkopen, zij deze eerst aan de gemeente te koop moeten aanbieden. Daarmee kan de gemeente actief meedoen in het verbeteren van woningen en voorkomt zij dat investeerders de woningen opkopen.

Een gezamenlijk proces

De verschillende portiekwoningen zijn ‘constructief verbonden’; praktisch, juridisch en bouwkundig. Wie wat wil moet altijd rekening houden met de buren. De kunst is om ook in sociaal opzicht constructief en verbonden na te denken over wat er zou kunnen met de woningen. Omdat niet alles in één keer wordt aangepakt is er veel ruimte om van elkaar te leren.

Naast bouwkundige kennis voert Open Kaart ook regie over het proces. De uitdaging is om de aanpak als gezamenlijk proces te blijven zien, ondanks de grote verschillen in de straat. De ervaring, kennis en kunde van bewoners, gemeente én experts is nodig om samen uitvoerbare plannen te maken. En om de verbetering van woningen te koppelen aan een breder verhaal van een straat die zichzelf opnieuw uitvindt.

Particuliere woningverbetering

In een straat met meer dan 200 verschillende eigenaren, is het een uitdaging om schaalvoordeel en persoonlijke voorkeuren goed te organiseren. De plannen zullen alleen worden uitgevoerd wanneer bewoners en eigenaren echt betrokken zijn en er goed naar hun wensen en mogelijkheden wordt gekeken. Dat vraagt om een co-creatieve aanpak waarin proces en inhoud elkaar versterken.

Via de projectwebsite blijven bewoners en geïnteresseerden op de hoogte van het proces.