Enigszins verscholen in het Rotterdamse Crooswijk staan twee monumentale, naoorlogse schoolgebouwen. Licht, lucht en ruimte: de gebouwen laten prachtig zien hoe na de oorlog werd gedacht over een goede leeromgeving. Open Kaart maakte een ontwerp voor een nieuw leven voor de schoolgebouwen.
Ontwerpopgave
In opdracht van stichting Mevrouw Meijer heeft Open Kaart een ontwerp gemaakt voor de toekomst van de Waalse School in Crooswijk. Ook twee andere ontwerpbureaus werkten aan deze opgave. De drie uiteenlopende voorstellen laten elk op eigen wijze zien hoe de bestaande schoolgebouwen ook de komende decennia weer een prettige leeromgeving kunnen bieden. Het ontwerpend onderzoek helpt de school om weloverwogen richting te kiezen voor de toekomst.
Projectdetails
Locatie
Crooswijk, Rotterdam
Opdrachtgever
Stichting Mevrouw Meijer
Periode
September 2022 – januari 2023
Type
Renovatie, onderwijs
Team
Hanneke Stenfert, Sophie Lok, Pieter Graaff
m.m.v. Marlies Franken
Publicatie
In de schoolgebouwen huizen nu twee basisscholen: De Waalse School en De Vier Leeuwen. De Waalse School zal flink groeien doordat ze samengaat met de nabijgelegen Koningin Wilhelminaschool. Het huidige schoolgebouw is hiervoor te klein. Maar als onderdeel van een bredere ‘scholenschuif’ verhuist De Vier Leeuwen naar een andere plek. Zo ontstaat de mogelijkheid om de schoolerven anders in te richten en meer ruimte voor de Waalse School te creëren.
Naoorlogse scholenbouw
De twee schoolgebouwen waren oorspronkelijk nagenoeg identiek. Het zijn voorbeelden van de scholenbouw die na de Tweede Wereldoorlog opkwam: systeembouw. Door gebruik te maken van herhalende onderdelen kon snel en efficiënt gebouwd worden. Deze modulaire herhaling is goed zichtbaar in de constructie en de gevels van de schoolgebouwen.
Er werd efficiënt gebouwd, maar er was ook aandacht voor materialen en details. Het patroon van ruitvormpjes in de betonnen geveldelen is daar een mooi voorbeeld van. Traditionele vormen en materialen komen samen met moderne bouwmethoden.
Een plek van betekenis in de wijk
Nabij de schoolgebouwen ligt het publiek toegankelijke Generaal van der Heijdenplein. De school maakt ook gebruik van dit plein, met name van het voetbalveld dat er onderdeel van is. Sport, spel en onderwijs komen daarmee samen op deze plek. Dit maakt de plek bij de scholen in potentie een ankerpunt, een belangrijk middelpunt in het dagelijks leven van verschillende groepen mensen.
Hoe beter deze ankerpunten zijn ingericht en hoe prettiger het is om er te verblijven, hoe groter de bijdrage aan de leefbaarheid van de buurt, de wijk en de stad. De locatie van de Waalse school heeft daarmee de potentie om nog waardevoller te worden. Door extra programma toe te voegen en de buitenruimtes beter in te richten, kan het een hart van de wijk worden.
School + maatschappelijke functies
Ons voorstel is daarom om één van de schoolgebouwen te verbouwen tot een nieuwe Waalse School en het andere gebouw beschikbaar te maken voor maatschappelijke functies. Denk hierbij aan buitenschoolse opvang, huiswerkbegeleiding of ruimtes voor muzieklessen en andere naschoolse activiteiten.
De huidige Waalse School is te klein om het gewenste programma voor de nieuwe school in te passen. Voor de herkenbaarheid van het monumentale gebouw is het echter niet wenselijk de huidige Waalse School uit te breiden, die al meerdere malen is uitgebreid. In ons ontwerp verhuist de Waalse school daarom naar het gebouw van De Vier Leeuwen. Dit gebouw wordt gerenoveerd én uitgebreid.
Een nieuw hart
Een nieuw gebouwdeel zorgt ervoor dat de buitenruimte meer wordt omlijst. Zo ontstaat een afgebakende, geborgen speelplek binnen het bouwblok. De achterkanten van de later toegevoegde woningen rondom de scholen worden gecombineerd met een nieuwe ‘achterkant’ van het schoolgebouw.
Ontwerp voor de nieuwe Waalse School
Door het toevoegen van het nieuwe gebouwdeel, ontstaat een schoolgebouw met een omsloten binnenplaats. Op de overgang van bestaand naar nieuw zit een entreepoort waar alle kinderen ’s ochtends binnenlopen. Hier worden ze welkom geheten.
Naast de gewone klaslokalen zijn er ook lokalen voor bijzondere lessen, zoals lessen over duurzaamheid, ondernemerschap en techniek. Het lokaal voor duurzaamheid ligt nabij de schooltuinen, zodat er ook buiten lesgegeven kan worden.
De ruimte rondom de lokalen wordt benut als extra speel- en leerplek. Dit geldt voor de grotere ruimtes, maar ook voor de relatief brede gangen. Er is plek voor jassen en tassen, maar ook voor een binnenspeelplaats en een bibliotheek.
De gevels van het nieuwe deel bouwen voort op de kwaliteiten van de bestaande gevels. Zo is in de nieuwe gevel ook een duidelijk grid zichtbaar. Het nieuwe deel wordt bekroond met een lantaarn. Als het donker is, brandt hier licht. Dit lichtbaken maakt de school zichtbaar tot buiten het bouwblok en vormt een herkenningspunt voor kinderen die van huis naar school lopen of fietsen.
Buiten leren, spelen en ontmoeten
De buitenruimte is het verlengde van de leeromgeving. Elke plek heeft eigen kwaliteiten en mogelijkheden. Zo is er een natuurlijke speeldernis, een ‘klimaatplein’ waar geleerd kan worden over water, een plek voor moestuinen en ruimte voor ontmoeting voor ouders, kinderen en buurtbewoners. Zo draagt het ontwerp niet alleen bij aan een fijne school, maar ook aan een fijne buurt.
Locatie Project
Gerelateerd aan
de Waalse School
Projecten, nieuws en kennisartikelen gerelateerd aan de renovatie en uitbreiding van de Waalse School
Meer weten? Mail Hanneke via hanneke@deopenkaart.nl
of bel op 06-30281636
